Monday, December 30, 2013

http://bibliotheque.gr/?p=32959

[H Κατερίνα Καριζώνη Στον Αργαλειό] Της Χλόης Κουτσουμπέλη

On 29 December, 2013 by BIBLIOTHEQUE






Κρούσια 1224 μ.Χ. Βυζάντιο 13os αιώνας, στο Ορφανοτροφείο του Ιωάννη Λεκαπηνού ακούγεται ένα χτύπημα στην πόρτα, ο αέρας ορμάει στο δωμάτιο, φουντώνει η φλόγα στο τζάκι και σβήνουν δύο κεριά. Ένας ιππότης αφήνει ένα μωρό η Κατερίνα Καριζώνη κάθεται στον αργαλειό της και αρχίζει να υφαίνει το γοητευτικό αυτό μυθιστόρημα
 
Κρούσια 1242 μ.Χ. Στον κήπο του ίδιου ορφανοτροφείου κάτι ξερά χόρτα αρπάζουν μυστηριωδώς φωτιά και οι φλόγες θα καταπιούν τα πάντα, ανθρώπους, φαντάσματα, πόθους, βασανιστήρια, ελπίδες,  η φωτιά καταβροχθίζει το κολαστήριο και το μυθιστόρημα τελειώνει. Ανάμεσα στην αρχική φλόγα που σβήνει θεατρικά με την είσοδο του άντρα που κουβαλάει το μωρό και την τελική φλόγα κάθαρση, ανάμεσα στην φωτιά, στο νερό και στον αέρα, ανάμεσα στην φαντασία και στην πραγματικότητα, ανάμεσα στον κόσμο των ζωντανών και στον κόσμο των νεκρών, ανάμεσα σε θρύλους, νεράιδες, δοξασίες και με την λεπτεπίλεπτη ατμόσφαιρα του σχεδόν που τόσο έντεχνα ζωγραφίζει η Κατερίνα θα εξελιχτεί η πλοκή αυτού του μυθιστορήματος.
 
Η Κατερίνα Καριζώνη τα τελευταία χρόνια υπηρετεί με επιτυχία και συνέπεια αυτό το είδος λογοτεχνίας που λέγεται ιστορικό μυθιστόρημα. Και αυτό σημαίνει ότι πριν αρχίσει να γράφει μελετάει με κάθε λεπτομέρεια όλα τα σχετικά με την εποχή μέσα στην οποία θα επιλέξει να κολυμπήσει. Όταν εννοούμε με κάθε λεπτομέρεια εννοούμε ότι η Κατερίνα μελετάει τα ήθη τα έθιμα την ομιλία την διάλεκτο και το ιδιόλεκτο, τα σκεύη, τα έπιπλα, τα μπαχαρικά, τα φαγητά, τα ροφήματα, τα χίλια είδη διαφορετικών φυτών, τα φορέματα, τα υφάσματα, τις πτυχές, το στόλισμα του μπουφέ, το σχήμα που είχε το καντηλέρι, τόσο που οι εικόνες που περιγράφει με εξαιρετική μαεστρία γίνονται τόσο παρούσες και ζωντανές που τις βλέπουμε με κινηματογραφική αμεσότητα μπροστά μας. Η λέξη λεπτομέρεια είναι λοιπόν λέξη κλειδί για την Καριζώνη, δίνει μεγάλη προσοχή στην λεπτομέρεια γιατί ξέρει ότι έτσι συγκροτείται επιτυχημένα όλος ο καμβάς.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Στο μυθιστόρημα αυτό επιλέγει ένα πολύ ενδιαφέρον θέμα και λέμε ενδιαφέρον όχι μόνο για την πρωτοτυπία του αλλά και γιατί η Κατερίνα τολμάει να σηκώσει το βαρύτιμο Βυζαντινό χαλί και να ξεθάψει ένα φαινόμενο που γενικά η επίσημη ιστορία προτιμά να αποσιωπά. Το θέμα του ευνουχισμού ορφανών αρρένων παιδιών με σκοπό να αποτελέσουν μέλη μίας αγγελικής χορωδίας μια και σταματάει η επιμήκυνση του λάρυγγα και η φωνή αυτών των παιδιών αποκτά μεγαλύτερη δυνατότητα αντήχησης. Τα παιδιά μεταφέρονταν έξω από τα σύνορα προς τον Καύκασο όπου εγχειρίζονταν εκεί αφού επίσημα αυτό ήταν απαγορευμένο στο Βυζάντιο. Ωστόσο οι ευνούχοι ήταν ένα φαινόμενο πολύ συνηθισμένο, εισχωρούσαν στους κύκλους της Εκκλησίας ή της Κοσμικής Εξουσίας ως υπασπιστές ή παρατρεχάμενοι και συχνά συγκέντρωναν στα χέρια τους κάποια προνόμια που αντικαθιστούσαν την αναπηρία τους.
 
Ένα τέτοιο Ορφανοτροφείο λοιπόν, ένα σκηνικό φρίκης, ένα εργοστάσιο παραγωγής ευνούχων και ακρωτηριασμένων ανθρώπων, με έναν εφιαλτικό διευθυντή που είναι ωστόσο μόνο ένας κρίκος σε μία διεφθαρμένη αλυσίδα ανθρώπων που εκμεταλλεύονται αυτά τα παιδιά με τις αγγελικές φωνές που ποτέ δεν γίνονται ολόκληροι άντρες και  όπου κεντρικό ρόλο παίζει και η εκκλησία είναι η κεντρική σκηνή που θα παιχτεί το μισό μυθιστόρημα, αφού το άλλο θα εκδραματιστεί  σε ένα φέουδο με έναν μεγάλο πύργο, ανάμεσα στο Δύσωρο και στο Μαυροβούνι.
 
  Ο παντογνώστης αφηγητής του μυθιστορήματος κυκλοφορεί μέσα στον χρόνο ανάμεσα στο 1224 και στο 1242 ενώ σταματά μερικές φορές και σε ενδιάμεσες χρονολογίες, αυτός ο ρυθμός που διαπνέει το μυθιστόρημα δηλαδή η χρονική αυτή εναλλαγή εκτός του ότι προσδίδει στο μυθιστόρημα ζωντάνια και σφρίγος μας βοηθάει να κατανοήσουμε περισσότερο τον κεντρικό χαρακτήρα του μυθιστορήματος, το παιδί που μεγάλωσε δηλαδή σ’ αυτό το ορφανοτροφείο. Η συγγραφέας μας προσφέρει αποσπασματικά  θραύσματα του ζωής του Ρος, τα οποία ο αναγνώστης καλείται να συγκολλήσει για να σχηματίσει την τελική εικόνα. Έτσι λοιπόν μας προσφέρει κάθε φορά και από ένα φινιστρίνι μέσα από το οποίο κοιτούμε το πλοίο του μυθιστορήματος καθώς σαλπάρει μέσα στον βαθύ μύθο και φτάνουμε στην ουσία, στο κρυμμένο του θησαυρό στο αμπάρι.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 Στην αληθινή ζωή οι άνθρωποι δεν είναι μαύροι ή άσπροι, φωτεινοί ή σκοτεινοί, κακοί ή καλοί, άντρες ή γυναίκες, στην αληθινή ζωή υπάρχουν χιλιάδες αποχρώσεις, χιλιάδες διαβαθμίσεις, χιλιάδες μικρές πτυχές, υπάρχουν άντρες εξοικειωμένοι με την θηλυκότητά τους και γυναίκες με έντονα αντρικό κομμάτι στον χαρακτήρα τους. Τίποτε δεν είναι απλό ή εύκολο.
 
Σε κάποια μυθιστορήματα οι ήρωες είναι μονοδιάστατοι, χάρτινοι, απλά ανδρείκελα μαριονέτες. Δεν συμβαίνει το ίδιο και σ’ αυτό το μυθιστόρημα.
 
Η Κατερίνα αναλύει συνθέτει και δημιουργεί έναν πολύ ολοκληρωμένο χαρακτήρα, ενώ παίζει συνέχεια ανάμεσα στην αλήθεια και στο ψέμα, ανάμεσα στο θηλυκό και στο αρσενικό, ανάμεσα στην εικόνα και στην ουσία.
  
  Είναι ένα μυθιστόρημα που διαβάζεται με κοφτή ανάσα, μονορούφι. Γλώσσα που ρέει, που πλάθει, που ανασαίνει, ματιά ταυτόχρονα κινηματογραφική και παραμυθένια. Είναι ένα μυθιστόρημα γραμμένο με μεγάλη συνέπεια ως προς την εποχή που απεικονίζει. Είναι ένα μυθιστόρημα πολύ ανθρώπινο αλλά και διαχρονικό μια και η κακοποίηση και εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, η ανθρώπινη δουλεία, το εμπόριο παιδιών, η σύμπραξη κοσμικής και θρησκευτικής εξουσίας με σκοπό την συντήρηση ενός τόσο υποβιβαστικού για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια θεσμού, όλα αυτά είναι χαρακτηριστικά κάθε εποχής. 
 
   H Κατερίνα Καριζώνη πιστεύει στην μοίρα. Μοίρα και συγγραφέας ταυτίζονται, κάποιος γράφει το μυθιστόρημα της ζωής μας και κάποιος ορίζει το τέλος του. Η Καριζώνη αντιγράφει στα μυθιστορήματα την τακτική της ζωής, έχει κρυμμένο έναν άσσο στο μανίκι της. Αν αυτός ο άσσος είναι το κρυφό μυστικό- έκπληξη πάνω στο οποίο οικοδομείται αυτό το μυθιστόρημα, ή η ποιητική της ιδιότητα που την βοηθάει να διαθλάται και να περνάει μέσα από τοίχους και μεμβράνες, ή τέλος αν είναι η παρηγοριά ενός παραμυθιού με ορφανά, ήρωες, μάγισσες, λύκους, δάσος και τέλος με μία φωτιά κάθαρση, αυτό έγκειται σε κάθε αναγνώστη να το ανακαλύψει.
 
Εγώ ως αναγνώστρια έχω μόνο μία λέξη: Μαγεία.
 
 
 
artworks : benjamin craig

No comments: