Η πατρίς Μάνη μου

Οι πύργοι και τα κάστρα της Μάνης
-------------------------------------------

Από τα χρόνια του Ιουστινιανού αναφέρεται η ύπαρξη πύργων στη Μάνη. Οι πύργοι της Μάνης, οκτακόσιοι περίπου σκορπισμένοι στα χωριά, στα βουνά και στ’ ακρογιάλια και σε κάθε επίκαιρο σημείο, αποτελούν αξιόλογα λαϊκά αρχιτεκτονικά έργα, υπαγορευμένα κυρίως από τις ιστορικές και κοινωνικές συνθήκες του τόπου. Το κοινωνικό σύστημα της Μάνης ήταν ένα είδος ομοσπονδίας ανεξάρτητων και ελεύθερων γενών. Ο πυρήνας της ήταν η ένοπλη μανιάτικη πατριά και ο οικογενειακός πύργος. Οι πύργοι ήταν καλά μελετημένοι στη κατασκευή τους με ντουφεκότρουπες (πολεμίστρες), ζεματίστρες (ή καταχιούστριες) και στις γωνιές πετρομάχους.
Καθένας ανήκε σε μια πατριά και υπερασπίζεται όχι μόνο την οικογένεια, αλλά όλο το σόϊ που συνήθως μένει στα γύρω σπίτια. Η ανοικοδόμηση του Πύργου ήταν καθήκον όλης της πατριάς, όπως και η φρούρησή του, ενώ ποτέ δεν τον κληρονομούσαν γυναίκες, αλλά οι πλησιέστεροι άντρες συγγενείς. Στο πύργο γίνονταν οι γάμοι, τα γεννητούρια, οι βαπτίσεις, τα γλέντια, οι θάνατοι, τα μοιρολόγια.Η κατασκευή πύργων στη Μάνη, συνεχίστηκε ως τα τέλη σχεδόν του 19ου αι. και σταμάτησε καθώς η κρατική εξουσία επιβλήθηκε σιγά-σιγά και αντικατέστησε το πατριαρχικό καθεστώς της περιοχής. Ορισμένοι από αυτούς έχουν επιλεγεί για τη στέγαση Μουσείων, όπως η Πυργοκατοικία των Μαυρομιχαλαίων στο Λιμένι.
Στη Μάνη εκτός από το ιστορικό κάστρο της Μαΐνης ήσαν και μία σειρά από μικρότερα φρούρια που μέχρι τις ημέρες μας λέγονται καστρία. Από αυτά άλλα είναι μεγαλύτερα και έδρες των παλαιών βυζαντινών Κόμητων ή αργότερα των Τοπαρχών, και άλλα μικρότερα και εμπροσθοφυλακές ή Βάρδιες του κάστρου της Μαΐνης ή των καστρίων.
Τα κάστρα και τα καστρία τα γκρέμισε το 1415 ο αυτοκράτορας Μανουήλ Παλαιολόγος, που ήρθε στο Βοίτυλο και εφάρμοσε αυτοπροσώπως δύο νόμους του, «της λύσης των φρουρίων» και «του μασχαλισμού».

Aπό την ιστοσελιδα του Κυριάκου Κοιλάκου