ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΑΡΙΖΩΝΗ

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΑΡΙΖΩΝΗ «ΒΑΛΣ ΣΤΗΝ ΟΜΙΧΛΗ»

Δολοπλοκίες και ένα έγκλημα στη Θεσσαλονίκη του 19ου αιώνα

Σήμερα μαζί με το «Εθνος της Κυριακής»

«Πάντα είχα την αίσθηση ότι η παλιά Θεσσαλονίκη αποτελούσε το ιδανικότερο σκηνικό για να στηθεί μια αστυνομική ιστορία», λέει η συγγραφέας Κ. Καριζώνη.

• Η ηρωίδα μπαίνει σε μια αλλόκοτη μηχανή του χρό-νου και μεταφέρεται στην ομιχλώδη πόλη του 1899, ερωτεύεται έναν Αυστριακό ψυχίατρο και εμπλέκεται σε μια υπόθεση φόνου

H Κατερίνα Καριζώνη στο μυθιστόρημά της «Βαλς στην Ομίχλη» κατορθώνει να συνενώσει τις δυο μεγάλες αγάπες της: για τη γενέτειρά της Θεσσαλονίκη και δη την παλιά μορφή αυτής της τόσο ενδιαφέρουσας πόλης, και για το αστυνομικό - ιστορικό μυθιστόρημα, είδος που ενώ στο εξωτερικό παρουσιάζει άνθηση δεν φαίνεται να ευδοκιμεί στη χώρα μας.

Στις εξαιρετικά ατμοσφαιρικές σελίδες του βιβλίου αναβιώνει η ομιχλώδης Θεσσαλονίκη του 19ου αιώνα. Εξάλλου η πόλη είχε πέσει σε φλέβα γεγονότων αυτή την εποχή. Μακεδονικό, Κίνημα των νεότουρκων και ταυτοχρόνως όλου του κόσμου οι φυλές στους κόλπους της: Ελληνες, Σέρβοι, Εβραίοι, Βούλγαροι, Οθωμανοί...

ΣασπένςΤο πρώτο επίπεδο του βιβλίου παρουσιάζει αστυνομικό σασπένς, φλερτάροντας και με το φανταστικό: η ηρωίδα του βιβλίου την ώρα που εργάζεται για να γλιτώσει από τη φωτιά που πιάνουν τα αρχεία, πηδά μέσα σε μια παλιά εφημερίδα. Μπαίνοντας κατά κάποιον τρόπο σε μια αλλόκοτη μηχανή του χρόνου (αυτό εξάλλου δεν κάνει η συγγραφή, και δη η λογοτεχνία;) μεταφέρεται στη Θεσσαλονίκη του 1899, εκεί ερωτεύεται έναν Αυστριακό ψυχίατρο και έμπορο οπίου και εμπλέκεται μαζί του σε μια υπόθεση φόνου.

Οι δύο ήρωες περιπλανιούνται στην πολυεθνική πόλη, που ζει τη διάλυση της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Μακεδονικός Αγώνας, νεότουρκοι, δερβισικά τάγματα, μυστικές υπηρεσίες, αλλά και έρωτες, εγκλήματα, δολοπλοκίες και επιδημίες είναι τα υλικά που συνθέτουν την καθημερινή ζωή στην ομιχλώδη και αινιγματική Θεσσαλονίκη.

Οι ήρωες χορεύουν ένα βαλς στην ομίχλη με τα προσωπικά τους φαντάσματα, αλλά και με το φάντασμα της χαμένης πόλης. Παραμένουν επιμελώς κρυμμένοι κάτω από τις μάσκες τους, για να αποκαλυφθούν στο τέλος αιφνιδιαστικά και να ξαναβρεθούν με καινούργια πρόσωπα στον αιώνα τους.

Το μυθιστόρημα επιτυγχάνει κατ' αυτό τον τρόπο πολλά: Κατ' αρχάς είναι σαν το παλιό καλό νουάρ μυθιστόρημα, με όλη εκείνη την αστυνομική αύρα και το σασπένς που απαιτείται από ένα τέτοιοι είδους μυθιστόρημα.

Κατόπιν, αποτελεί ένα οδοιπορικό και μια ιστορική αναδρομή στη Θεσσαλονίκη του προηγούμενου αιώνα. Θέτοντας ερωτήματα υπαρξιακά και φιλοσοφικά, όπως πώς θα ήμαστε αν μπορούσαμε να ταξιδέψουμε μέσα στον χρόνο; Εάν θα μπορούσαμε να ζήσουμε 100 χρόνια πριν στην ίδια πόλη θα είχαμε την ίδια ή μιαν άλλη ζωή; Και κατά πόσο είναι ζωντανός οργανισμός τελικά και παραμένει χρονικά και χωροταξικά μια πόλη;

Αποτέλεσμα είναι ένα βιβλίο απολαυστικό για όσους αγαπούν το αστυνομικό, την ιστορία, την ατμοσφαιρική αχλύ και τα ερωτηματικά. Για όσους διαβάζουν και μέσα από τις γραμμές της ζωής εφόσον «μια ιστορία που μπορεί να ειπωθεί αλλιώς, κρύβει τη λύση».

Ο χρόνος όλος μπορεί να κρυφτεί, αν τον αναζητήσεις σωστά, στην κάθε ιστορία. Και όλο αυτό το υλικό η Κατερίνα Καριζώνη το διαχειρίζεται αριστοτεχνικά, εξάλλου την αφορά άμεσα το παραμύθι και η εποχή, φλερτάρει διαρκώς με το αστυνομικό, στα περισσότερα από τα βιβλία της οι ήρωές της πηγαινοέρχονται μέσα στην ιστορία. Αλλοτε στο Αλγέρι και στη Μάνη, και άλλοτε στην Αλεξάνδρεια και στη Θεσσαλονίκη του χθες όπως στο «Βαλς στην Ομίχλη».

Η συγγραφέας μιλά για το έργο της
Η πόλη υπήρξε το «μήλον της Εριδος» για όλες τις εθνότητες

Η ομιχλώδης ατμόσφαιρα της πόλης, η εποχή και το είδος του μυθιστορήματος, αποτέλεσαν τις βασικές της προκλήσεις, όπως η ίδια η συγγραφέας υποστηρίζει: «Πάντα είχα την αίσθηση ότι η παλιά Θεσσαλονίκη αποτελούσε το ιδανικότερο σκηνικό για να στηθεί μια αστυνομική ιστορία, καθώς επρόκειτο για μια πολυεθνική και πολυδαίδαλη πόλη με πολλά προσωπεία, ήθη και συμφέροντα, συχνά αντικρουόμενα - η πόλη άλλωστε υπήρξε «το μήλον της Εριδος» για όλες τις εθνότητες που την κατοικούσαν: Εβραίους, Οθωμανούς, Βούλγαρους, Σέρβους, Ελληνες, Φραγκολεβαντίνους κ.ά.».

Εύφλεκτη εποχήΗ υπόθεση του βιβλίου «τοποθετείται στο γύρισμα του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα, μια εύφλεκτη εποχή που συνδέθηκε με τον Μακεδονικό Αγώνα, το κίνημα των νεότουρκων, τον διαμελισμό της οθωμανικής αυτοκρατορίας, τη δράση των ξένων προξενείων, τα δερβίσικα τάγματα, μ' έναν πληθυσμό που δοκιμαζόταν από επιδημίες, κοινωνικές ανισότητες, φυλετικές έριδες, τρομοκρατικές ενέργειες και γενικότερα από μια ευμετάβλητη κι εκρηκτική καθημερινότητα στην πόλη.

Στο «Βαλς στην Ομίχλη» προσπάθησα να αξιοποιήσω όλο αυτό το ιστορικό υλικό συνδυάζοντας δύο διαφορετικά λογοτεχνικά είδη, το αστυνομικό και το ιστορικό μυθιστόρημα.

Ας σημειωθεί ότι το σύνθετο και απαιτητικό αυτό είδος, ενώ ευδοκιμεί στο εξωτερικό, δεν έχει πολλούς εκπροσώπους στην Ελλάδα.

Το εν λόγω μυθιστόρημα λοιπόν, αποτέλεσε πρόκληση, αλλά και στοίχημα για μένα. Την τελική πινελιά ωστόσο έβαλε η ομιχλώδης ατμόσφαιρα της πόλης, που παραμένει σήμα κατατεθέν της Θεσσαλονίκης, αλλά και ευνοϊκή συνθήκη για να οργανωθεί η αστυνομική πλοκή της εξιστόρησης και να αποκτήσει μυστήριο η παραμυθία».

Ποια είναι
Διαδρομή με πολλές διακρίσεις

H Κατερίνα Καριζώνη γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, όπου φοίτησε στη Γερμανική Σχολή. Σπούδασε Οικονομικά και είναι διδάκτορας των Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ. Εργάστηκε επί 15 χρόνια στην Εθνική Τράπεζα. Εχει εκδώσει μυθιστορήματα, διηγήματα, ποίηση, ιστορικά λευκώματα και βιβλία για παιδιά. Μυθιστορήματα: «Ο άγγελός μου ήταν έκπτωτος» (1997), «Βαλς στην ομίχλη» (2001), «Τσάι με τον Καβάφη» (2004), «Mεγάλο Aλγέρι» (2006) και «Ο χάρτης των ονείρων» (2011). Διηγήματα: «Ο Μονόφθαλμος και άλλες πειρατικές ιστορίες» (2009). Ποίηση: «Πρωτοβρόχια» (1969), «Διαστάσεις» (1972), «Πινόκιο» (1975), «Αναπάντεχο καλοκαίρι» (1978), «Τσάι και μυθολογία» (1985), «Πανσέληνος στην οδό Φράγκων» (1990), «Τα παγώνια της Μονής Βλατάδων» (1992), «Ο ράφτης Ραντοσλάβ από το 1470» (2001), «Το θηλυκό πρόσωπο της ποίησης στη Θεσσαλονίκη» (ανθολογία, 2006), «Ρεσάλτο» (2009). Ιστορικά λευκώματα (συμμετοχή): «Θεσσαλονίκη και Εθνική Τράπεζα» (1989) και «Πειρατεία στη Μάνη και στη Μεσόγειο» (2010). Βιβλία για παιδιά: «Χίλιες και μία νύχτες των Βαλκανίων» (1989), «Ο Σαίξπηρ σε 7+2 παραμύθια» (1990), «Η δίκη των παραμυθιών» (1992), «Το ταξίδι του αυτοκράτορα με το χαμένο πρόσωπο» (1993), «Παραμύθια από τις όπερες» (1997), «Το ταξίδι των παραμυθιών» (1998), «Μια φορά κι έναν καιρό σ' ένα ξέφωτο του δάσους» (2005), «Ο μαγικός αυλός» (2005). Συνεργάζεται με διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά δημοσιεύοντας κριτικά σημειώματα, δοκίμια και λογοτεχνικά κείμενα. Το 1991 τιμήθηκε με το Α΄ Βραβείο του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου για το βιβλίο της «Χίλιες και μία νύχτες των Βαλκανίων». Το 2009 απέσπασε το βραβείο του περιοδικού «Αυλαία» για το σύνολο του έργου της. Κείμενα και ποιήματά της μεταφράστηκαν στις βαλκανικές γλώσσες, στα γερμανικά, στα αγγλικά και στα πολωνικά. Ποιήματά της μελοποιήθηκαν από τον Μιχάλη Γρηγορίου και ερμηνεύτηκαν από τη Σαβίνα Γιαννάτου.

ΕΛΕΝΗ ΓΚΙΚΑ
elgika@pegasus.gr