Κατερίνα Καριζώνη: «Το ταξίδι των παραμυθιών» κριτική της Ιφιγένειας Μαστρογιάννη
Η αστείρευτη δημοτική μας δημιουργία, οι θρύλοι, τα τραγούδια, oι παραδόσεις, το σύνολο των συνηθειών που αποδεχτήκαμε από γενιά σε γενιά και το συμπληρώνουμε, διαμορφώνοντας αδιάκοπα την ποιότητα της αποδοχής μας, τα πανάρχαια δηλαδή αρχέτυπα της ιστορικής πορείας του ανθρώπου λειτούργησαν για την Κατερίνα Καριζώνη ως πηγή έμπνευσης του τελευταίου βιβλίου της, Το ταξίδι των παραμυθιών.
Η συγγραφέας, ωστόσο, γνωρίζοντας καλά τον ψυχισμό των παιδιών, στα οποία απευθύνεται, την έξαρση του συναισθήματος, την επιζήτηση της αναγνώρισης, την περιέργειά τους για τη φύση και τη λειτουργία των πραγμάτων, αντλεί τα θέματά της και από τον χώρο της φαντασίας ή από τα ενδιαφέροντα των ίδιων των παιδιών, που με όλες τις ανάγκες τους για παραμύθι και όνειρο βρίσκονται στο κέντρο της ζωής των μπερδεμένων, ή ακόμη και σκληρών, ενηλίκων.
Όντας εκτός από συγγραφέας και ποιήτρια, με αξιόλογα δείγματα γραφής, καταφέρνει να αποδράσει από τη φυλακή του τωρινού και απελευθερωμένη να γυρίσει πίσω στο μικρό παιδί που κάποτε ήταν και η ίδια και να ξαναδεί τον κόσμο με τα δικά του έκπληκτα μάτια. Να εκφράσει με ποιητικά σύμβολα την κρυμμένη αλήθεια του κόσμου.
Οι ήρωες των ιστοριών της, «ένα φεγγαράκι, μια μικρή λεμονιά, ένα κοριτσάκι που φορούσε ξυλοπάπουτσα, ένα τελώνιο, ένας γάιδαρος με ναυτικό καπέλο, μια γυναίκα που άλλαζε συνεχώς ηλικία, δυο γυαλιστερές ελιές και μια ακατάδεκτη βασίλισσα», ξεκινούν να βρουν το νησί των παραμυθιών, για να πάρουν απάντηση σε κάτι που τους βασάνιζε πολύ καιρό: για ποιο λόγο υπάρχουν τα παραμύθια. Η λύση δίνεται με ευρηματικό τρόπο στο τέλος του βιβλίου.
Η συγγραφέας εκτιμά με ακρίβεια την έννοια των λέξεων υιοθετώντας λόγο λιτό, απροσποίητο, που λειτουργεί αποκαλυπτικά για τα παιδιά, στον βαθμό όπου βρίσκεται η γλωσσική τους εξέλιξη. Συνθέτει με κέφι και απλότητα, αποφεύγοντας τον θωρακισμένο και στείρο διδακτισμό.
Το ταξίδι των εννιά φίλων για την πατρίδα των παραμυθιών δεν είναι καθόλου εύκολο και, όταν οι άνεμοι και τα κύματα απειλούν να τους αφανίσουν, αποφασίζουν όλοι μαζί να πετάξουν στη θάλασσα εκείνον που θα επινοήσει και θα διηγηθεί την πιο «βαριά» ιστορία. Οι διαχρονικοί πανανθρώπινοι συμβολισμοί. Στον δύσκολο αγώνα για τη σωτηρία, οι ήρωες καλούνται να εξοικειωθούν με την έννοια της κοινότητας, να μυηθούν στον υπερβατικό συλλογικό εαυτό.
Με λεπτή σάτιρα, τρυφερότητα και διακριτικότητα, η Καριζώνη αφήνει πολλές φορές τούς πρωταγωνιστές των παραμυθιών της να πεζεύουν, να αναθεωρούν ιδέες, να φιλτράρουν συναισθήματα. Αφήνει να ταπεινώνονται, να αποδοκιμάζονται για τον εγωισμό και το πείσμα τους, βοηθώντας έμμεσα το παιδί να αυτοκαθαρθεί από παρόμοιες τάσεις και να ωριμάσει. Έτσι υποδεικνύεται, χωρίς συνθήματα, ο παιδαγωγικός, κοινωνικός ρόλος του παιδικού βιβλίου που απομυθοποιεί τα σαθρά πρότυπα, αρνείται την παραδοχή προκατασκευασμένων αξιών και καταργεί την απόσταση μεταξύ των ανθρώπων. Κι είναι εδώ που συμπυκνώνεται το νόημα, για μια στάση ζωής που κατανοεί τον περίγυρο με τα προβλήματα και τις αντιθέσεις του.
Διαβάζουμε:
Μια φορά κι έναν καιρό, ζούσε ένας γεωργός που δεν είχε κανέναν άλλο στη ζωή, εκτός απ’ το γάιδαρό του, τον Εδουάρδο. Ο γεωργός αυτός ήταν πολύ καλός κι εργατικός άνθρωπος. Είχε όμως μια περίεργη συνήθεια. Έγραφε ποιήματα και τα διάβαζε στο γάιδαρό του. Και, μάλιστα, του τα διάβαζε πολλές φορές και μετά τον ρωτούσε τι κατάλαβε. Ο φουκαριάρης ο γάιδαρος τον άκουγε υπομονετικά και δεν απαντούσε. Κι εκείνος του έλεγε κάθε φορά:
– Μα δεν κατάλαβες τίποτα, καημένε. Τόσο ζώον είσαι.
Αυτό γινόταν κάθε μέρα, γιατί εκτός των άλλων, ο ποιητής ήταν και πολυγραφότατος. Ώσπου, στο τέλος, ο γάιδαρος αγανάκτησε. Ένα βράδυ, λοιπόν, την ώρα που το αφεντικό του είχε πέσει στο κρεβάτι κι ετοιμαζόταν να κοιμηθεί, άρχισε να γκαρίζει μ’ όλη του τη δύναμη. Ο άνθρωπος πετάχτηκε τρομαγμένος κι έτρεξε στο στάβλο.
– Τι έπαθες, Εδουάρδε; τον ρώτησε.
Ο γάιδαρος όμως δεν απαντούσε. Συνέχισε να γκαρίζει και μάλιστα πιο δυνατά. Ο χωριάτης θύμωσε. Άρπαξε τη βίτσα κι άρχισε να τον ξυλοφορτώνει. Όσο χτυπούσε όμως εκείνος, τόσο περισσότερο φώναζε ο γάιδαρος. Είδε κι απόειδε ο άνθρωπος και στο τέλος τον πήρε με το καλό.
– Σε παρακαλώ, Εδουάρδε μου, του είπε. Σταμάτα να γκαρίζεις. Ξεσήκωσες όλη τη γειτονιά. Σταμάτα να γκαρίζεις. Ξεσήκωσες όλη τη γειτονιά. Σταμάτα, να χαρείς. Και θα σου δώσω αύριο δυο σάκους σανό.
– Δεν πρόκειται να σταματήσω, μίλησε τότε το ζώο, αν δε μου πεις πρώτα τι κατάλαβες.
– Τι να καταλάβω; ρώτησε σαστισμένος εκείνος.
– Τόση ώρα σου απάγγελλα ποιήματα, συνέχισε ο γάιδαρος, και δεν κατάλαβες τίποτα, καημένε. Τόσο ζώον είσαι.
Ο γεωργός κατάλαβε πολύ καλά τι εννοούσε το γαϊδούρι του. Γέλασε και το χτύπησε φιλικά στη ράχη.
– Μου ’δωσες ένα πολύ καλό μάθημα, Εδουάρδε, του είπε.
Κι από κείνη τη μέρα, δεν του ξαναδιάβασε ποιήματα.
Η συγγραφέας εκτιμά με ακρίβεια την έννοια των λέξεων υιοθετώντας λόγο λιτό, απροσποίητο, που λειτουργεί αποκαλυπτικά για τα παιδιά, στον βαθμό όπου βρίσκεται η γλωσσική τους εξέλιξη. Συνθέτει με κέφι και απλότητα, αποφεύγοντας τον θωρακισμένο και στείρο διδακτισμό. Επικοινωνεί πνευματικά και συναισθηματικά με το παιδί και το βοηθάει να διαμορφώσει την ασχημάτιστη ακόμα προσωπικότητά του. Οι λέξεις που επιλέγει έχουν διαύγεια, χρώμα και ειλικρίνεια, και ταιριάζουν στη βιωματική κατάσταση του παιδιού.
Εκτός από καλογραμμένο, το βιβλίο της Κατερίνας Καριζώνη είναι και καλά ζωγραφισμένο από τον έμπειρο χρωστήρα της Βανέσσας Ιωάννου, που επενδύει ποιοτικά τον μύθο και στηρίζει την εκτύλιξή του. Ελκτική δύναμη ασκεί το καλαίσθητο εξώφυλλο και η όλη εξωτερική εμφάνιση του βιβλίου, ως πρώτη μεταγραφή της πραγματικότητας σε σύμβολο, που βοηθάει τον μικρό αναγνώστη να ανακαλύψει τη χαρά της τέχνης και να αισθανθεί τη γλυκύτητα της ποιητικής προσέγγισης του κόσμου που τον περιβάλλει.
Το ταξίδι των παραμυθιών
Κατερίνα Καριζώνη
εικονογράφηση: Βανέσσα Ιωάννου
Ανάτυπο
48 σελ.
ISBN 978-618-81897-6-8
Τιμή € 16,00
Κατερίνα Καριζώνη
εικονογράφηση: Βανέσσα Ιωάννου
Ανάτυπο
48 σελ.
ISBN 978-618-81897-6-8
Τιμή € 16,00
No comments:
Post a Comment