" Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟΣ ΠΟΥ ΚΡΑΤΑΕΙ ΤΑ ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΤΟΥ " - ΤΗΣ ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΚΑΡΙΖΩΝΗ
Έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά η θέση του πεζογράφου στην κοινωνία;
Ναι, βεβαίως έχει. Ο συγγραφέας, ο πεζογράφος, αλλά και ο ποιητής σηματοδοτούν και σημασιοδοτούν την εποχή τους και κυρίως την κουλτούρα και την αισθητική της. Καταγράφουν, περιγράφουν και αναπλάθουν την κοινωνική πραγματικότητα, την Ιστορία και τη μικροϊστορία των ανθρώπων, τα ήθη, τα πάθη και τα όρια τους, τα υπαρξιακά ζητήματα που είναι διαχρονικά, αλλά και τα κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα. Φυσικά ο πεζογράφος δεν μπορεί να ξεπεράσει την εποχή του, αν και υπήρξαν δημιουργοί που προχώρησαν πιο πέρα απ΄ τον καιρό τους και μάλιστα δεν έγιναν κατανοητοί και αποδεκτοί απ΄ το περιβάλλον τους, και αναγνωρίστηκαν εκ των υστέρων. Επίσης η δημιουργία και η γραφή ενέχουν ένα ανατρεπτικό στοιχείο, αποτελούν πράξη αντίστασης στο χρόνο, στις εξουσίες, στο ανθρώπινο δράμα και τελικά στο θάνατο. Τα μυθιστορήματα, τα πεζογραφήματα και γενικά τα λογοτεχνικά κείμενα ακόμα και όταν παραπέμπουν στο παρελθόν, όπως ας πούμε το ιστορικό μυθιστόρημα, συνιστούν έναν μαγικό καθρέφτη, όπου μπορεί κανείς να διακρίνει την κοινωνική κακοδαιμονία, την ανθρώπινη περιπέτεια, αλλά και τη δική του προσωπική περίπτωση. Μπορούν επίσης να φωτίσουν καλύτερα το παρόν, ενίοτε προοιωνίζουν το μέλλον και αυτή ακριβώς είναι η αξία της λογοτεχνικής γραφής και της τέχνης ότι καταλύει τον χρόνο. Ο συγγραφέας λοιπόν, είναι ένας ευαίσθητος δέκτης και δείκτης που συλλαμβάνει και αποτυπώνει την εικόνα της κοινωνίας του, την κουλτούρα, την καθημερινότητα, αλλά και τη δυναμική της μέσα στο χρόνο. Θα έλεγα μεταφορικά ότι ο συγγραφέας είναι αυτός που κρατάει τα πρακτικά της εποχής του.
Σε περιοδους κρίσης, όπως αυτή του κορωνοϊού, έχει ιδιαίτερο ρόλο η πεζογραφία;
Και σ΄ αυτή την περίπτωση της πανδημίας ο ρόλος της πεζογραφίας και γενικότερα της λογοτεχνίας είναι ουσιαστικός γιατί ανιχνεύει μέσα απ΄ τις προσωπικές ιστορίες των ανθρώπων τις βαθύτερες αιτίες της κοινωνικής κρίσης και τα αποτυπώματά της στις ζωές των ηρώων. Η μοναξιά, η αποξένωση, ο ηθικός εκμαυλισμός, η έλλειψη αξιών, η κοινωνική υποκρισία, η αρρώστια σωματική και ψυχική αποτελούσαν και αποτελούν συχνά το υλικό και το περιεχόμενο της λογοτεχνίας. Στην εποχή του κορωνοϊού, η οποία συνιστά κατάληξη μιας μακράς περιόδου παρακμής και σήψης της κοινωνίας μας, η πεζογραφία έχει ανάλογο ρόλο και θέση. Πολλά γράφτηκαν και σχολιάστηκαν για το πώς φτάσαμε ως εδώ. Υπήρξαν εποχές επίπλαστης ευμάρειας, πολιτικής και κοινωνικής αλαζονείας και ψυχικής αθλιότητας, όπου κυριάρχησε το εγωκεντρικό άτομο, το απόλυτο εγώ σε βάρος των άλλων και όπου η Φύση και το περιβάλλον περιφρονήθηκαν και καταπατήθηκαν για χάρη της κερδοφορίας. Εποχές που τα ίδια τα πράγματα έχασαν το νόημά τους, οι αξίες λοιδορήθηκαν και μηδενίστηκαν, το ανθρώπινο πρόσωπο έχασε τη σημασία του. Εγώ ανήκω σε μια γενιά που φέρει βαριά τραύματα αυτής της διάλυσης και ίσως ποτέ δεν μπόρεσε να τα επουλώσει. Η λογοτεχνία ωστόσο έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου εδώ και πολύ καιρό. Υπήρξαν βιβλία που προέβλεψαν την οικολογική καταστροφή, την οικονομική και κοινωνική εξαθλίωση, τον ολοκληρωτισμό που γεννιέται στις μέρες μας, την έλλειψη ελευθεριών, τους κινδύνους των νέων τεχνολογιών, ακόμα και την πανδημία που βιώνουμε. Ο συγγραφέας ξαγρυπνά πάνω στις κοινωνικές πληγές και προειδοποιεί για το κακό. Κάποιοι μάλιστα βλέπουν μακρύτερα απ΄ τους άλλους. Φυσικά «κανένας στίχος δεν μπορεί να καταλύσει καθεστώτα» όπως λέει και ο ποιητής. Κανένα μυθιστόρημα αντίστοιχα, δεν μπορεί να κινητοποιήσει τις μάζες. Μπορεί όμως να τις ευαισθητοποιήσει. Και νομίζω ότι αυτό το έχει πετύχει η λογοτεχνία. Όσο για την ίδια εποχή της κρίσης του κορωνοϊού, νομίζω πως δεν έχει έρθει ακόμα η στιγμή για να αποτυπωθεί πεζογραφικά, καθώς δεν έχουμε πάρει ακόμα τις ανάλογες αποστάσεις. Περιμένω πως θα γραφτούν πολλά στο μέλλον. Όπως γράφτηκαν και για ανάλογες επιδημίες στο παρελθόν.
Η πεζογραφία στις μέρες του κορωνοϊού όμως έχει και έναν πρόσθετο ρόλο και λόγο. Λειτουργεί παρηγορητικά και ανακουφίζει τους ανθρώπους καθώς φέρει μέσα της τον μύθο, την παραμυθία. Στην περίοδο του εγκλεισμού μας εν προκειμένω ξαναγυρίζουμε στα βιβλία-έτσι πληροφορούμαι τουλάχιστον. Ξαναθυμόμαστε ότι τα αληθινά στηρίγματά μας βρίσκονται στο όνειρο, στις πρωταρχικές ανθρώπινες αξίες και αρετές που δεν μπορούν να καταλυθούν και αποτελούν τη μοναδική πυξίδα για να μη χαθούμε. Και τα βιβλία μας μιλούν για όλα αυτά μέσα απ΄ τις ιστορίες των ηρώων τους, περικλείουν μηνύματα για καλύτερες μέρες. Διασώζουν την ελπίδα. Τουλάχιστον τα βιβλία που διαβάζω εγώ και κυρίως εκείνα που γράφω.
* Η Κατερίνα Καριζώνη γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε οικονομικά στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Είναι διδάκτορας των οικονομικών επιστημών. ΄Εχει εκδώσει 30 βιβλία: ποίηση , μυθιστορήματα, διηγήματα, παραμύθια, ιστορικά δοκίμια. Μέρος του έργου της έχει μεταφραστεί στο εξωτερικό. Μερικά απ΄τα βιβλία της είναι το Βαλς στην Ομίχλη, Ρεσάλτο ,Μεγάλο Αλγέρι, το τραγούδι του Ευνούχου, η Πόλη των Αθώων, το λυκόφως του Αιγαίου κ.α.
No comments:
Post a Comment