Κατερίνα Καριζώνη: «Δεν γίναμε πιο σοφοί με όσα περάσαμε»
«Δεν έχω καλή σχέση με το παρόν, με την σύγχρονη πραγματικότητα. Με στενοχωρεί, με πνίγει, δεν μου φτάνει και προτιμώ να διαφεύγω στο χρόνο. Στο παρελθόν νιώθω μεγαλύτερη ασφάλεια. Βρίσκω τα πράγματα πιο τακτοποιημένα, πιο κατασταλαγμένα, ίσως εξαιτίας της χρονικής απόστασης που τα χωρίζουν από μας.» Υποστηρίζει η συγγραφέας Κατερίνα Καριζώνη, μισή μανιάτισσα που μένει στη Θεσσαλονίκη αλλ’ ο πύργος της βρίσκεται στα Χαριά της Μάνης. Και μας παραδίδει το μεγάλο της πειρατικό μυθιστόρημα «Το λυκόφως του Αιγαίου» που θα βρίσκεται στις προθήκες στις 2 Απριλίου από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Στο μεταξύ στον Φιλελεύθερο η συγγραφέας του είπε τα πάντα: για τους πειρατές και το Αιγαίο, για τη συμφωνία των Πρεσπών και για το ιστορικό μυθιστόρημα.
-Αρχίζω να πιστεύω ότι έχετε άλυτα θέματα με τους πειρατές και με την πειρατεία, κυρία Καριζώνη! Αυτή τη φορά φτάσατε μέχρι τη Μάλτα! «Το λυκόφως του Αιγαίου» που περιμένουμε δεν γράφτηκε αβρόχοις ποσί…
Όχι, δεν γράφτηκε αβρόχοις ποσί όπως λέτε, ερεύνησα, μελέτησα, μόχθησα, έψαξα σε αρχεία και σε βιβλιοθήκες από τη Μάνη μέχρι τη Βαλέτα, με στοίχειωνε χρόνια το θέμα, μου έγινε έμμονη ιδέα. Όλα ξεκίνησαν όμως όταν ανακάλυψα ένα παλιό άκοπο βιβλίο του Ν. Α. Κεφαλληνιάδη για τους κουρσάρους του Αιγαίου στη Δημοτική βιβλιοθήκη της Αρεόπολης κάτω από τόνους σκόνης. Αυτό το βιβλίο στάθηκε μοιραίο για μένα. Από τότε άρχισε μια μεγάλη και συναρπαστική περιπέτεια, ένα φανταστικό ταξίδι στο χρόνο. Από τότε με πήραν μαζί τους στα πέλαγα οι πειρατές.
-Και όντως, Το λυκόφως του Αιγαίου είναι το τέταρτο μυθιστόρημά σας στη συγκεκριμένη θεματολογία. Έχουν προηγηθεί τα βιβλία Ο χάρτης των ονείρων (2011), Ο Μονόφθαλμος (2009), Μεγάλο Αλγέρι (2006) και μια δεκαετής έρευνα… Τι έχει τώρα «Το λυκόφως του Αιγαίου» που δεν είχαν όλα τα προηγούμενα;
Το Λυκόφως του Αιγαίου αποτελεί μια ανασύνθεση όλων των επιμέρους στοιχείων που περιέχουν τα προηγούμενα βιβλία, μια καθολική προσέγγιση του πειρατικού φαινομένου μέσα από τους όρους της λογοτεχνίας φυσικά. Είναι ένα μεγάλο πανόραμα της πειρατείας στο Αιγαίο. Και για να γίνω πιο συγκεκριμένη το «Μεγάλο Αλγέρι» ήταν η ιστορία της βεντέτας της οικογένειάς μου από τη Μάνη. Η Μάνη συνδέεται άρρηκτα με την πειρατεία, καθώς οι Μανιάτες ήταν επαγγελματίες πειρατές. Στο βιβλίο γίνεται μια πρώτη προσέγγιση των Κακαβούληδων, των περίφημων πειρατών της στεριάς της Μάνης και της δράσης τους. «Ο Μονόφθαλμος και άλλες πειρατικές ιστορίες» περιέχει κάποιες προσωπογραφίες μεγάλων πειρατών του Αιγαίου που ξεχώρισα, αλλά πρόκειται ουσιαστικά για διηγήματα. «Ο χάρτης των ονείρων» πραγματεύεται την ζωή ενός χαρτογράφου από την Πάρο που έζησε στα χρόνια του Μπαρμπαρόσα. Ο Μπαρμπαρόσα ήταν ένας διαβόητος πειρατής ελληνικής καταγωγής που κυρίευσε ολόκληρο το Αιγαίο και το παρέδωσε στους Οθωμανούς. Το βιβλίο περιγράφει άγνωστες πτυχές της πολιορκίας της Πάρου και της Νάξου από τον Μπαρμπαρόσα και παρέχει πληροφορίες που συνδέονται με την κατάλυση της Ενετοκρατίας στο Αρχιπέλαγος. Έγραψα επίσης κι ένα ιστορικό λεύκωμα σε συνεργασία με δυο άλλους ερευνητές για την πειρατεία στη Μάνη και στη Μεσόγειο.
-Κυρία Καριζώνη, τι είναι οι πειρατές, τελικά, για σας;
Είναι πλάσματα μυθικά, επαναστάτες του καιρού τους, ακραίοι και παράφοροι πολεμιστές, κακούργοι και ενίοτε φιλάνθρωποι, παράλογοι και αλαφροϊσκιωτοι, γι’ αυτό και υπέρμετρα γοητευτικοί, ιππότες αλλά και φονιάδες. Πρόκειται για εκρηκτικές προσωπικότητες που έζησαν στο κοινωνικό περιθώριο, αντιμετώπιζαν καθημερινά το θάνατο, κυνηγούσαν το όραμά τους, την περιπέτεια και την ελευθερία. Υμνήθηκαν από τη λαϊκή παράδοση και σε πολλές περιπτώσεις έγιναν σύμβολα ηρωισμού. Αυτοί οι πειρατές με τους οποίους ασχολούμαι εγώ στο τελευταίο μυθιστόρημα τα έβαλαν με μια ολόκληρη αυτοκρατορία, την οθωμανική, πολέμησαν το κατεστημένο της εποχής τους και έγραψαν ιστορία στη θάλασσα. Το κυριότερο όμως βοήθησαν τους Έλληνες να αντισταθούν στον τουρκικό ζυγό και προλειάναν το έδαφος για την ελληνική επανάσταση, τόσο με τις πράξεις τους, όσο και με το ελεύθερο φρόνημά τους. Δεν κρύβω βέβαια τις ληστρικές επιδρομές, την αρπακτικότητά τους σε βάρος των νησιωτικών πληθυσμών, τις ακρότητες και τις βιαιοπραγίες τους. Ούτε και τη διαπλοκή τους με ηγεμόνες και ιπποτικά τάγματα, όπως αυτά της Μάλτας και της Τοσκάνης. Αυτά φωτίζω περισσότερο.
-Και κατά πόσο είναι ιστορία και κατά πόσο μυθοπλασία το καινούργιο σας μυθιστόρημα;
Είναι συνδυασμός. Δεν θέλησα να αλλάξω τις πραγματικές ιστορίες των πειρατών γιατί είναι πολύ δυνατές, αλλά οι χαρακτήρες, οι σχέσεις των πειρατών μεταξύ τους, η καθημερινότητά τους, οι έρωτες και τα πάθη τους και πολλά άλλα γεγονότα που περιγράφω είναι προϊόν μυθοπλασίας. Δεν μπορούσαν να είναι διαφορετικά, καθώς δεν υπάρχουν πολλά στοιχεία για τη ζωή των πειρατών. Οι πειρατές δεν άφηναν πίσω τους γραπτά μνημεία και ούτε ενδιαφέρονταν να αφήσουν. Ήταν άνθρωποι της δράσης, επιχειρηματίες και θαλασσοπόροι.
-Τι μπορεί να προσεγγίσει ένας συγγραφέας μέσα από το ιστορικό μυθιστόρημα που δεν μπορεί να προσεγγίσει μέσα από το σύγχρονο;
Τη γνώση, την ατμόσφαιρα μιας άλλης εποχής, να δει στον καθρέφτη του χρόνου τα σημερινά κοινωνικά προβλήματα που απ’ ό,τι φαίνεται δεν λύθηκαν ποτέ. Δεν βλέπετε τι γίνεται σήμερα στο Αιγαίο; Ό,τι γινόταν και πριν από αιώνες. Συγκρούεται η Δύση με την Ανατολή. Πόσο οικείο το θέμα! Και ποιοι είναι οι σύγχρονοι πειρατές; Αυτοί που τώρα αναζητούν τον πλούτο στα σπλάχνα του Αιγαίου, όπως οι πειρατές αναζητούσαν τότε τον πλούτο στα νερά του πολυτάραχου αυτού πελάγους, από όπου περνούσαν όλοι οι δρόμοι του εμπορίου ανάμεσα στην Εσπερία και τον Λεβάντε.....
μικρό δείγμα μιας μεγάλης συνέντευξης
No comments:
Post a Comment